شروع چهارمین ماه حاملگی
ماه چهارم بارداری شروع سه ماهه ی دوم است؛ در ابتدای ماه چهارم، رحم از لگن خارج می‌شود و در ناحیه‌ی پایین شکم قابل لمس است. مادر ممکن است متوجه گردتر شدن شکم، افزایش اشتها و بهبود حال عمومی خود شود. این زمان فرصتی عالی برای لذت‌بردن از بارداری و آماده‌شدن برای مراحل بعدی است.
بیشتر بخوانید: دردهای دوران بارداری
بارداری ماه چهارم، چند هفته است
ماه چهارم شامل هفته های ۱۳ تا ۱۶ بارداری است. در این مدت، جنین از موجودی کوچک و ظریف به نوزادی پرتحرک تبدیل می‌شود که هر روز رشد چشمگیری دارد.
پیشنهاد میکنیم مقاله مربوط به مراقبت های ماه چهارم بارداری را مطالعه کنید
هفته‌ی ۱۳ بارداری
جنین حدود ۷ تا ۸ سانتی‌متر طول و ۲۳ گرم وزن دارد. اندام های حیاتی مثل قلب و کلیه ها شروع به فعالیت کرده اند. صورتش کاملتر شده، استخوان ها در حال سفت شدن هستند و لب ها و پلک ها شکل مشخصی دارند. حرکات ظریف دارد اما هنوز برای مادر قابل احساس نیست.
هفته‌ی ۱۴ بارداری
در این هفته قد جنین ۸ تا ۹ سانتی متر و وزنش حدود ۴۰ تا ۴۵ گرم است. گردن کشیده تر شده و سر دیگر روی سینه خم نیست. او می‌تواند چهره اش را جمع کند، دهانش را باز و بسته کند و انگشت شستش را بمکد. در این زمان اندام تناسلی در حال تکامل است و ممکن است در سونوگرافی جنسیت مشخص شود.
هفته‌ی ۱۵ بارداری
طول جنین به ۱۰ سانتی متر و وزنش حدود ۷۰ گرم رسیده است. استخوان‌ها محکم تر میشوند، گوش ها در جای اصلی خود قرار می‌گیرند و حرکاتش هماهنگ تر می‌شود. پوست هنوز نازک و شفاف است و موهای نرمی به نام لانگو سطح بدنش را پوشانده‌اند. او حالا می‌تواند نور و صدا را تا حدی احساس کند.
هفته‌ی ۱۶ بارداری
در پایان ماه چهارم، جنین حدود ۱۱ تا ۱۲ سانتی‌متر طول و ۱۰۰ تا ۱۲۰ گرم وزن دارد. می‌تواند سرش را بچرخاند، دست‌ها و پاهایش را حرکت دهد و به صداها واکنش نشان دهد. صدای ضربان قلبش در سونوگرافی به وضوح شنیده می‌شود و مادرانی که بارداری دوم را تجربه می‌کنند معمولاً در این هفته نخستین حرکات او را حس می‌کنند.
تغییرات بدن مادر در بارداری ماه چهارم
در این ماه رحم بزرگتر می‌شود، پوست درخشان تر می‌گردد و موها ضخیم تر به نظر می‌رسند. تهوع و خستگی کاهش یافته اما گاهی یبوست، سوزش معده یا نفخ دیده می‌شود. به دلیل تغییر وضعیت بدن، کمردردهای خفیف هم طبیعی است.
استفاده از لباس‌های راحت، نوشیدن آب کافی، خواب منظم و فعالیت بدنی سبک مثل پیاده‌روی می‌تواند به مادر کمک کند احساس بهتری داشته باشد.
سردرد در ماه چهارم حاملگی
در ماه چهارم، بعضی مادران هنوز دچار سردردهای خفیف میشوند. علت معمولاً تغییرات هورمونی، کم‌آبی بدن یا کم‌خوابی است. نوشیدن آب کافی، استراحت و پرهیز از گرسنگی طولانی کمک زیادی می‌کند.
اگر سردرد شدید شد یا با تاری دید و تهوع همراه بود، حتماً باید پزشک بررسی کند.
کمردرد در ماه چهارم بارداری
با بزرگتر شدن رحم و تغییر وضعیت بدن، فشار بیشتری به کمر وارد می‌شود. برای کاهش درد، صاف بنشین، موقع خواب به پهلوی چپ دراز بکش و بالش بین زانوها بگذار.
ورزش های سبک مخصوص بارداری هم مفید هستند. در صورت درد شدید یا تیرکشنده، حتماً با پزشک مشورت کن.
تپش قلب در ماه چهارم بارداری
در ماه چهارم، حجم خون بدن مادر افزایش می‌یابد و قلب باید سریع تر کار کند تا اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به جنین برسد. به همین دلیل، تپش قلب خفیف طبیعی است. اگر همراه با سرگیجه، تنگی نفس یا ضعف بود، باید با پزشک مشورت شود تا فشار خون یا سطح آهن بررسی گردد.
حالت تهوع در ماه چهارم بارداری
بیشتر مادران تا پایان ماه سوم از تهوع خلاص میشوند، اما گاهی در ماه چهارم هم ادامه دارد. علت آن معمولاً تغییرات هورمونی یا حساسیت به بوهاست.
برای کاهش تهوع، پیشنهاد میکنیم وعده‌های غذایی کوچک و سبک بخورید، مایعات خنک بنوش و از بوهای تند دوری کنید.
درد لگن در ماه چهارم بارداری
درد لگن در این ماه معمول است، چون رباط‌ها و مفاصل برای رشد رحم و آماده‌سازی بدن جهت زایمان نرم تر میشوند. این تغییر باعث احساس کشش یا سنگینی در ناحیه‌ی لگن می‌شود.
برای کاهش درد، می‌توانید هنگام نشستن پاها را بالا بگذارید، از بالش بارداری استفاده کنید و حرکات سبک کششی انجام دهید. اگر درد شدید یا همراه با خونریزی بود، باید پزشک بررسی کند.
جنین در ماه چهارم چگونه است
در این زمان جنین درون رحم در حال تمرین بلع، مکیدن و حتی خمیازه کشیدن است! استخوان‌ها و عضلاتش قوی‌تر شده‌اند و حرکاتش فعال‌تر است. صورت او کاملتر شده و حالات مختلفی از لبخند تا اخم را می‌تواند نشان دهد.
جفت پایین در ماه چهارم بارداری
در برخی مادران، در سونوگرافی ماه چهارم، جفت پایین دیده می‌شود. در بیشتر موارد جای جفت تا ماه‌های بعد بالا می‌رود و جای نگرانی نیست. تنها در صورت خونریزی یا درد شدید باید به پزشک مراجعه کرد.
نقش و اهمیت تغذیه در ماه چهارم بارداری
بدن مادر در این ماه به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. تغذیه ی متنوع شامل پروتئین، ویتامین، فیبر و مواد معدنی برای رشد سالم جنین ضروری است.
خوراکی های ماه چهارم بارداری
- پروتئین: مرغ، ماهی بدون جیوه، تخم‌مرغ و حبوبات
- لبنیات کم چرب برای تأمین کلسیم
- سبزیجات سبز (اسفناج، بروکلی)، میوه های تازه و غلات کامل
- مغزها و آجیل برای چربی‌های مفید
- آب و مایعات کافی برای پیشگیری از یبوست
در ماه چهارم بارداری چه میوه‌هایی بخوریم
سیب، موز، انار، پرتقال و کیوی جزو بهترین میوه‌ها هستند. این میوه‌ها منبع ویتامین C و فیبرند و به تقویت ایمنی بدن مادر و رشد سلولی جنین کمک می‌کنند.
تغذیه ماه چهارم بارداری برای زیبایی جنین
مصرف غذاهای سرشار از ویتامین E (مثل بادام و آووکادو) و ویتامین C (پرتقال، کیوی) به رشد سلولهای پوستی و بافتی جنین کمک می‌کند. البته ژنتیک عامل اصلی در زیبایی است، اما تغذیه سالم و متعادل بر شادابی پوست مادر و جنین تأثیر مثبت دارد.
خوراکی های ممنوع در ماه چهارم
برخی خوراکی ها ممکن است باعث تحریک رحم یا ناراحتی گوارشی شوند و باید محدود شوند:
- زرشک، زعفران یا دمنوش‌های گیاهی غلیظ
- نوشیدنی های کافئین دار زیاد
- گوشت نیم پز، ماهی خام، تخم‌مرغ نپخته
- غذاهای شور و پرچرب
خوردن زرشک در ماه چهارم بارداری
زرشک در مقدار زیاد ممکن است باعث انقباض رحم شود. مصرف کم آن در غذا بی اشکال است، اما از آب زرشک یا مکمل زرشک باید پرهیز شود.
خوردن زعفران در ماه چهارم بارداری
زعفران در مقادیر زیاد می‌تواند رحم را تحریک کند. استفاده‌ی کم در غذاها بلامانع است، اما مصرف زیاد یا روزانه آن توصیه نمی‌شود.
خوردن شله زرد در ماه چهارم بارداری
اگر با مقدار کمی زعفران تهیه شود، قابل مصرف است. فقط باید میزان قند آن کنترل شود تا قند خون مادر بالا نرود.
خوردن قهوه در ماه چهارم بارداری
حد مجاز مصرف کافئین در دوران بارداری حدود ۲۰۰ میلی‌گرم در روز (معادل یک فنجان قهوه) است. مصرف بیشتر ممکن است خواب یا ضربان قلب جنین را تحت تأثیر قرار دهد.
عسل در ماه چهارم بارداری
عسل پاستوریزه و مطمئن برای مادر بی خطر است. تنها باید از عسل خام یا مشکوک خودداری کرد.
سبک زندگی و مراقبتهای ضروری در ماه 4 بارداری
در این ماه، حفظ تعادل میان استراحت و فعالیت بسیار مهم است. پیاده‌روی روزانه، یوگای بارداری، و خواب کافی به سلامت جسم و روح مادر کمک می‌کند.
طرز خوابیدن در ماه چهارم بارداری
بهترین حالت خواب، به پهلوی چپ است. این وضعیت به بهبود جریان خون رحم و تغذیه ی بهتر جنین کمک می‌کند. خوابیدن به پشت ممکن است باعث فشار روی رگ‌های اصلی شود.
خوابیدن روی شکم در ماه چهارم بارداری
به‌دلیل برجستگی شکم و رشد رحم، از این ماه به بعد خوابیدن روی شکم توصیه نمی‌شود.
ضربه به شکم در ماه چهارم بارداری
ضربه‌های جزئی معمولاً خطرناک نیستند، چون جنین در مایع آمنیوتیک محافظت می‌شود. اما هر ضربه‌ی شدید یا سقوط باید فوراً توسط پزشک بررسی شود.
لکه بینی در ماه چهارم بارداری
گاهی ممکن است به‌دلیل حساسیت دهانه رحم یا رابطه‌ی جنسی باشد. اما در صورت تکرار یا همراهی با درد، نیاز به بررسی پزشکی دارد.
خونریزی در ماه چهارم بارداری
خونریزی در این ماه نشانه‌ی هشدار است و ممکن است به جفت پایین یا عفونت مرتبط باشد. در این موارد باید سریع به پزشک مراجعه کرد.
وزن گیری جنین و مادر در ماه چهارم
در پایان ماه چهارم، وزن جنین حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ گرم است. مادر معمولاً بین ۱ تا ۲ کیلوگرم وزن اضافه می‌کند. این افزایش وزن بیشتر به‌دلیل رشد رحم، مایع آمنیوتیک و بافت‌های بدن است.
روزه گرفتن در دوران ماه چهارم بارداری
اگر مادر سالم باشد و پزشک تأیید کند، ممکن است روزه‌ی کوتاه مدت مشکلی نداشته باشد. با این حال، در صورت سابقه‌ی کم‌خونی، افت فشار یا تهوع، روزه گرفتن توصیه نمی‌شود. در دوران بارداری همیشه باید سلامت مادر و جنین در اولویت باشد.
سوالات متداول
آیا درد زیر شکم در ماه چهارم بارداری طبیعی است؟
بله، کشش رباط های رحم طبیعی است. در صورت درد شدید یا همراه با خونریزی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در ماه چهارم بارداری چقدر باید وزن اضافه کنیم؟
در ماه چهارم معمولاً مادر بین ۱ تا ۲ کیلوگرم وزن اضافه می‌کند. این افزایش بیشتر به‌دلیل رشد رحم، جفت و مایع آمنیوتیک است. اگر پیش از بارداری وزن کمی داشتید، ممکن است بیشتر از عددی که گفته شد، وزن اضافه کنید.
آیا جنین در ماه چهارم تکان می‌خورد؟
بله، حرکات خفیف معمولاً از هفته‌ی شانزدهم شروع میشوند.
خوردن زرشک یا زعفران خطر دارد؟
در مقدار زیاد بله، اما مصرف کم در غذا بی‌اشکال است.
آیا روزه گرفتن در ماه چهارم بارداری ضرر دارد؟
در صورت سلامت کامل مادر و نظر پزشک، ممکن است مجاز باشد، اما برای همه توصیه نمی‌شود.
طرز خوابیدن در این ماه چگونه است؟
به پهلوی چپ بخوابید تا جریان خون به جنین بهتر شود.
ماه چهارم بارداری مرحله‌ای سرشار از تغییر و آرامش است. جنین در حال رشد سریع است و مادر احساس بهتری دارد. رعایت تغذیه‌ی سالم، خواب کافی، فعالیت ملایم و مراجعه‌ی منظم به پزشک، کلید داشتن بارداری سالم و آرام است.
