دسته بندی:دوران بارداری

علل اضافه ‌وزن یا وزن‌گیری بیش از حد

میزان وزن‌گیری مناسب در بارداری برای هر مادر متفاوت است و بر این اساس که شما با چاقی، اضافه وزن، تناسب وزن یا لاغری وارد بارداری شده باشید، متفاوت خواهد بود. درصورتی‌که مادر باردار بیشتر از حد مجاز خود وزن گرفته است، پزشک باید علت‌های اضافه ‌وزن مادر پیش از بارداری یا وزن‌گیری بیش از حد او در بارداری را با دقت بررسی کند و بر اساس آن به مادر مشاوره بدهد.

یکی از عمده‌ترین علت‌های اضافه ‌وزن یا وزن‌گیری بیش از حد در بارداری، عادت‌های غذایی نامناسب مادر است. مصرف بیش از حد منابع قندی و نشاسته‌ای مانند برنج، نان، ماکارونی یا سیب‌زمینی و همچنین مصرف زیاد غذا‌های چرب و سرخ‌شده، چیپس، سیب‌زمینی سرخ‌شده، غذاهای حاضری و فست‌فود می‌تواند باعث افزایش وزن سریع زن باردار شود. همچنین مصرف بیش از اندازۀ نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه یا آب‌میوه‌های مصنوعی که قند زیادی دارند یا مصرف شکلات و شیرینی نیز می‌تواند باعث اضافه وزن مادر پیش از بارداری یا وزن‌گیری بیش از حد او در دوران بارداری شود.

در کنار عادت‌های غذایی زیاد، کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت جسمانی کافی نیز می‌تواند باعث افزایش اضافه ‌وزن مادر شود. اگرچه برخی از بیماری‌ها یا اختلالات مانند دیابت نیز می‌تواند در افزایش وزن مادر نقش داشته باشد. در هر صورت اگر شاخص تودۀ ‌بدنی یا bmi شما بیشتر از ۲۵ است و قصد بارداری دارید یا باردار هستید، بهتر است برای مشاوره در مورد کنترل وزن مناسب در دوران بارداری به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت جسمی و رفتار‌های غذایی شما، نکته‌های لازم برای کنترل وزن و وزن‌گیری مناسب در دوران بارداری را به شما گوشزد خواهد کرد.

خطر اضافه وزن در بارداری

اضافه ‌وزن پیش از بارداری می‌تواند تأثیرهای منفی‌ای در دوران بارداری داشته باشد. هرچه میزان اضافه وزن بیشتر باشد و فرد چاق‌تر باشد، احتمال بروز خطرات ناشی از اضافه وزن در بارداری افزایش پیدا می‌کند. برخی از عوارض مرتبط با اضافه وزن در زیر آمده است:

سقط ناخواستۀ جنین: خطر سقط شدن جنین در هفته‌های کمتر از هفتۀ ۱۲ بارداری در صورت داشتن شاخص ‌تودۀ ‌بدنی بالای ۳۰ بیشتر است.

دیابت بارداری: احتمال ابتلا به دیابت بارداری در زنان دارای شاخص ‌تودۀ ‌بدنی بالای ۳۰ نسبت به سایر زنان بیشتر است.

فشار خون بالا و مسمومیت حاملگی: شاخص ‌تودۀ ‌بدنی بالاتر از ۳۵ در مادر باردار احتمال عارضه‌هایی مانند مسمومیت حاملگی و فشار خون را در آنها افزایش می‌دهد.

ترومبوز وریدی یا لختۀ خون: خطر ترومبوز وریدی در زنان باردار وجود دارد، اما در زنانی با شاخص ‌تودۀ ‌بدنی بیشتر از ۳۰، این خطر به مراتب افزایش پیدا می‌کند.

احتمال دیستوشی شانۀ نوزاد: در زنان دارای اضافه ‌وزن، به دلیل بزرگ بودن جنین، احتمال گیر کردن شانه‌های نوزاد هنگام زایمان و خارج نشدن آنها و در نتیجه دیستوشی شانه افزایش پیدا می‌کند.

احتمال نوزاد بزرگ‌جثه: احتمال تولد نوزاد بزرگ‌جثه یا ماکروزوم که وزنی بیشتر از ۴ کیلوگرم دارند، در زنانی با اضافه ‌وزن، بیشتر از سایرین است. داشتن جنین بزرگ‌جثه می‌تواند باعث مشکلاتی هنگام زایمان مانند پارگی پرینه، دیستوشی شانه یا سزارین شود.

این مشکلات بدون در نظر گرفتن اضافه وزن، ممکن است برای دیگر زنان باردار نیز پیش بیاید، اما به خاطر داشته باشید که داشتن شاخص تودۀ ‌بدنی بیشتر از ۳۰، احتمال این خطرات را افزایش می‌دهد. اگر دارای اضافه وزن هستید، بهتر است تحت نظر پزشک قرار بگیرید. اغلب زنان دارای اضافه ‌وزن که تحت نظر پزشک بوده‌اند، موفق شده‌اند نوزادی سالم به دنیا آورند و سلامت خودشان را نیز حفظ کنند.

راه‌های کنترل وزن‌گیری بیش از حد

در صورت داشتن اضافه وزن، بهترین راه برای حفظ سلامت خودتان و جنین، کم کردن وزن قبل از بارداری است. با رسیدن به وزن طبیعی، شانس باروری نیز به صورت طبیعی افزایش و خطر دچار شدن به مشکلات مرتبط با اضافه ‌وزن در دوران بارداری به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. فراموش نکنید که این رژیم غذایی برای کاهش وزن باید تحت نظر متخصص یا کارشناس تغذیه توصیه شده باشد و به صورت اصولی اجرا شود تا مادر باردار با کمبود تغذیه وارد بارداری نشود. اگر در حال حاضر باردار هستید و اضافه ‌وزن دارید یا وزن‌گیری شما بیشتر از میزان مناسب است، باید با پزشک دربارۀ راه‌های کنترل میزان ‌وزن‌گیری خود مشورت کنید.

زنان باردار به هیچ عنوان نباید سعی کنند در طول بارداری، وزن خود را کاهش دهند. این کار باعث کاهش مواد مغذی مورد نیاز جنین برای رشد می‌شود و می‌تواند خطراتی را برای او همراه داشته باشد. بهترین راه برای زنان چاق یا زنانی که بیشتر از میزان مناسب وزن‌گیری می‌کنند، کنترل میزان کالری دریافتی با رژیم غذایی مغذی و مناسب و تحت نظر گرفتن وزن‌گیری توسط پزشک است. اگر اضافه وزن دارید، بهتر است تمام مراقبت‌های بارداری را به شکل کامل انجام دهید تا پزشک بتواند شما را دقیق‌تر زیر نظر بگیرد تا خطرات ناشی از اضافه وزن را برای شما و جنین کنترل کند و در صورت لزوم، اقداماتی جهت پیشگیری و درمان مناسب انجام دهد. پزشک ممکن است برای کنترل افزایش ‌وزن در مادر، روش‌های مختلفی را توصیه کند. در زیر برخی از راه‌های کنترل وزن‌گیری در دوران بارداری آمده است:

• کاهش مصرف روغن و پخت غذا به روش آب‌پز یا کبابی
• کاهش مصرف مواد نشاسته‌ای مانند برنج، نان، سیب‌زمینی و ماکارونی
• مصرف نکردن نوشیدنی‌های پرکالری مانند نوشابه و آب‌میوه‌های مصنوعی
• کاهش مصرف مواد غذایی پرکالری مانند شیرینی، کیک یا چیپس
• مصرف پروتئین بیشتر مثل گوشت، ماهی، مرغ و حبوبات
• مصرف لبنیات پاستوریزۀ کم‌چرب مثل شیر و ماست کم‌چرب
• مصرف میوه‌های حاوی قند کمتر مانند سیب، هلو و گلابی
• حذف قند و شکر از مصرف روزانه و جایگزینی آن با خرما یا کشمش
• غذا خوردن در وعده‌های بیشتر، اما به میزان کمتر در طول روز
• انجام فعالیت‌های منظم روزانۀ بیشتر شامل پیاده‌روی یا ورزش و پرهیز از استراحت بیش از حد

وقتی باردار هستید، همیشه فکر خوبی است تا جای ممکن داروی کمتری بخورید، بنابراین مراقب باشید که بیشتر از دز توصیه‌شده توسط پزشکتان و بیشتر از مجموع مصرف مجاز روزانه دارو نخورید. غیر از این، همیشه به یاد داشته باشید که هیچ دارویی در بارداری ۱۰۰ درصد ایمن تلقی نمی‌شود! در مورد مصرف استامینوفن در بارداری بیشتر بدانید.

در دوران بارداری چه موقع باید استامینوفن مصرف کنم؟

مصرف استامینوفن (تیلنول) را برای کاهش تب یا تسکین درد در دوران بارداری در نظر بگیرید اما برای مصرف آن ابتدا با پزشک یا ماما مشورت کنید. در واقع، وقتی باردار هستید همیشه قبل از مصرف هر گونه دارویی چه با نسخه چه بدون نسخه، با ماما یا پزشک خود صحبت کنید.

یاد بگیرید که داروهای خطرناک در دوران بارداری کدام‌هاست.

خطر مصرف استامینوفن در بارداری

پزشکان استامینوفن را ایمن‌ترین مسکن و تب‌بر بدون نسخه برای دوران بارداری می‌دانند. استامینوفن دهه‌ها به طور وسیع استفاده شده است و پژوهش‌های گسترده نشان می‌دهد که خوردن آن در دوران بارداری بی‌خطر است. تحقیقات نشان نداده که استامینوفن احتمال سقط جنین یا نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهد.

این دارو به شکل مایع، کپسول، قرص و شیاف موجود است. بین 40 تا 65 درصد از زنان باردار از استامینوفن در دوران بارداری خود استفاده می‌کنند که اغلب برای سردرد و تب است.

فکر خوبی است که کمترین دز ممکن را مصرف کنید، یعنی آن‌قدر که تب خود را پایین بیاورید یا سردرد را تسکین دهید و مطمئن شوید که هرگز از حداکثر دز روزانه تجاوز نمی‌کنید. به خاطر داشته باشید که استامینوفن به صورت ترکیبی با داروهای دیگری مانند داروهایی مورد استفاده برای سرماخوردگی، سردرد و آنفلوانزا نیز وجود دارد. بنابراین، حتماً این مقادیر را در محاسبه دز روزانه بگنجانید.

خوردن مقدار زیادی استامینوفن ریسک آسیب به کبد شما و در اواخر بارداری ریسک آسیب به کبد جنین را افزایش می‌دهد. همچنین اگر مادر بارداری بیماری خاصی مثل هپاتیت B ،A یا C داشته باشد، پزشکش احتمالاً توصیه‌های خاصی خواهد کرد و محدودیت‌هایی برای مصرف استامینوفن در نظر خواهد گرفت. همچنین اگر سیروز کبدی پیشرفته و پیچیده دارید، اصلاً نباید استامینوفن بخورید.

هیچ شواهد قطعی و باکیفیتی در تحقیقات انسانی وجود ندارد که نشان دهد استامینوفن زمانی که به درستی مصرف شود، خطر سایر مشکلات را افزایش می‌دهد، اگرچه پژوهشگران در حال حاضر همچنان در حال بررسی این هستند که خوردن استامینوفن در دورهٔ بارداری چقدر می‌تواند خطرساز باشد. به گفتهٔ کارشناسان، برخی از مشکلاتی که مصرف استامینوفن در دوران بارداری ممکن است ایجاد کند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

مشکلات رفتاری کودک

تعدادی پژوهش روی حیوانات به این نتیجه رسیده‌اند که خوردن استامینوفن در دورهٔ بارداری، به ویژه به مقدار زیاد یا در اواخر بارداری ممکن است با مشکلات رفتاری مثل اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در کودکان ارتباط داشته باشد. با این حال، برای اثبات این مورد همچنان به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 2015 و انجمن طب مادر و جنین در سال 2017 تعدادی از مطالعات را ارزیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که شواهد خطر برای ارتباط بین استامینوفن و اختلال کم­توجهی-بیش­‌فعالی قطعی نیست.

مطالعه‌ای که بعداً در سال 2017 روی تقریباً 113 هزار کودک در نروژ انجام شد، نشان داد که در فرزندان زنانی که در طول بارداری بیش از 29 روز استامینوفن مصرف کردند، خطر اختلال کم‌­توجهی-بیش‌­فعالی افزایش یافت.

با این حال، محققان همچنین دریافتند که استفادۀ پدر از استامینوفن با اختلال کم­‌توجهی-بیش­‌فعالی ارتباط دارد و این شاید حاکی از این باشد که افزایش ریسک این اختلال دلیلی دیگر دارد. محققان به این نتیجه رسیدند که شواهدی قطعی به نفع یا بر علیه وجود رابطهٔ علی و معلولی بین مصرف استامینوفن توسط مادر و اختلال کم­‌توجهی-بیش‌­فعالی ندارند.

تجزیه و تحلیل مطالعاتی که شامل بیش از 132 هزار مادر و فرزندانشان در سال 2018 لود به این نتیجه رسید که مصرف استامینوفن در دوران بارداری با افزایش خطر اختلال کم‌­توجهی-بیش‌­فعالی، اختلال طیف اتیسم و علائم بیش­‌فعالی مرتبط است.

محققان هشدار دادند که همۀ شواهد آنها مشاهده‌ای بر اساس داده‌هایی که شرکت‌کنندگان به یاد آورده و گزارش می‌کنند بوده‌ است و مستعد سوگیری هستند.

آسم کودک

برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که خوردن استامینوفن در دورهٔ بارداری ممکن است با خس‌خس سینه یا بروز آسم در کودکان ارتباط داشته باشد، اما شاید این ارتباط به دلیل عواملی غیر از خود دارو باشد. در هر صورت، باز هم به پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا بفهمیم که آیا این اثر ناشی از استامینوفن است یا فاکتورهای دیگر مثل بیماری یا عارضه‌ای که مادر به خاطر آن استامینوفن خورده است.

یک پژوهش که کودکان را تا شش سال پس از تولدشان دنبال و پیگیری کرد، ارتباطی بین آسم و مصرف استامینوفن توسط مادرانشان در بارداری نیافت اما شاید این زمان مطالعه، برای نتیجه‌گیری خیلی کوتاه باشد.

یک مطالعهٔ اخیر در سوئد که روی تقریباً نیم میلیون مادر و فرزندانشان ایجاد شد، وجود ارتباطی بین آسم و خس‌خس سینه در دوران کودکی و مصرف استامینوفن در بارداری را نشان داد، اما محققان به این نتیجه رسیدند که این ارتباط علی و معلولی نیست. به عبارت دیگر، استامینوفن علائم دوران کودکی را ایجاد نمی‌کند، اما زنانی که در دوران بارداری استامینوفن مصرف می‌کنند بیشتر احتمال دارد بچه‌هایی داشته باشند که مبتلا به آسم شوند.

عوامل دیگری مانند تب، درد مزمن، یا اضطراب در مادری که استامینوفن مصرف کرده نیز ممکن است عامل این موارد باشد.

نهان‌بیضگی یا پایین نیامدن بیضه در نوزاد

در این عارضه، یکی یا هر دو بیضهٔ نوزاد پسر پایین نمی‌آید و برخی پژوهش‌ها حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض استامینوفن، به ویژه در طول سه ماههٔ دوم بارداری و برای بیشتر از چهار هفته، احتمال تولد نوزادان پسر با عارضهٔ نهان بیضگی را افزایش می‌دهد. مطالعات بیشتری برای تأیید و بررسی دلایل احتمالی این ارتباط مورد نیاز است.

با اینکه هیچ‌کدام از این تحقیقات هنوز به نتیجهٔ قطعی نرسیده است، اما سعی کنید در دوران بارداری تا جای ممکن استامینوفن مصرف نکنید و در صورت نیاز به مسکن حتماً پزشکتان را در جریان بگذارید.

در مورد پایین نیامدن بیضه در کودکان بدانید.

در دوران بارداری استامینوفن بخورم یا نخورم؟

کارشناسان فکر نمی‌کنند که اگر در بارداری به تسکین درد یا کاهش تب نیاز دارید، این ریسک‌های محتمل دلیلی برای نخوردن استامینوفن باشند اما با پزشکتان در این مورد صحبت کنید، به ویژه اگر باید اغلب استامینوفن بخورید.

وقتی باردار هستید، همیشه فکر خوبی است که تا جایی که ممکن است داروی کمتری بخورید، بنابراین مراقب باشید که بیشتر از دز توصیه‌شده و بیشتر از مجموع مصرف مجاز روزانه مسکن نخورید. خوردن مقدار زیادی استامینوفن ریسک آسیب به کبد شما و در اواخر بارداری ریسک آسیب به کبد جنین را افزایش می‌دهد. البته مصرف دز مناسب مهم است. مصرف بیش از حد استامینوفن می‌تواند باعث آسیب کبد و کلیه و کم‌خونی در زنان باردار و نوزادان آنها شود.

مصرف دیگر مسکن‌ها در بارداری

غیر از استامینوفن بد نیست قبل از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نیز با پزشکتان مشورت کنید. این داروها شامل موارد زیر است:

• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• آسپرین

قبل از خوردن هر نوع داروی چندمنظوره‌ای با پزشک مشورت کنید. ترکیبات دارویی چندمنظوره، علاوه بر استامینوفن حاوی داروهای دیگری هم هست و همان‌طور که می‌دانید برخی داروهای بدون نسخه برای مصرف در دوران بارداری ایمن نیستند.

آیا زنان خاصی باید در دوران بارداری از استامینوفن کلاً اجتناب کنند؟

بیشتر زنان می‌توانند در دوران بارداری استامینوفن مصرف کنند، اما موارد خاصی وجود دارد که باید محدود شود یا به طور کامل از مصرف آن اجتناب شود.

اگر شما هپاتیت آ، بی یا سی دارید، پزشک احتمالاً توصیه خواهد کرد که روزانه بیشتر از ۲ گرم استامینوفن، یعنی ۴ قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی نخورید و این را هم تنها برای چند روز بخورید. اگر سیروز پیشرفته و پیچیده دارید اصلاً نباید استامینوفن بخورید.

چه راه‌های طبیعی برای تسکین درد در دوران بارداری وجود دارد؟

گاهی اوقات می‌توانید این راه‌ها را برای تسکین دردهای جزئی یا متوسط بدون مصرف دارو امتحان کنید:

حمام آب گرم: آب گرم می‌تواند به کاهش درد جزئی عضلانی کمک کند؛ فقط آب را خیلی داغ نکنید.

یخ: برای کمک به کاهش التهاب و تسکین درد، یک کیسه یخ را روی ناحیهٔ آسیب‌دیده بگذارید. یک لایه پارچه را بین یخ و پوست خود قرار دهید تا آسیبی به پوستتان وارد نشود و هر بار فقط 15 تا 20 دقیقه بگذارید روی آن ناحیه بماند.

گرما: برای تسکین درد عضلات، یک پد گرمایشی را روی ناحیهٔ آسیب‌دیده قرار دهید. اما آن را خیلی داغ نکنید و مستقیماً روی شکم خود قرار ندهید.

ورزش: تحرک بدن می‌تواند باعث ترشح اندورفین‌ها شود؛ اندورفین‌ها هورمون‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند بهتر با درد کنار بیایید. کشش ستون فقرات، عضلات و رباط‌ها ممکن است به کاهش درد و تنش کمک کند.

ماساژ: یک ماساژدرمانگر باتجربه در ماساژ زنان باردار می‌تواند به کاهش استرس و درد در عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها کمک کند.

تن‌آرامی: مراقبه، ریلکسیشن و تصویرسازی ذهنی هدایت‌شده هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. آموزش ذهن و بدن برای ترجمۀ درد و کنار آمدن متفاوت با درد ممکن است مفید باشد.

خواب: بدن شما در طول خواب بهبود می‌یابد و ذهنتان استراحت می‌کند تا بهتر بتوانید درد را تحمل کنید.

کمردرد در دوران بارداری یکی از مشکلات شایع است و تعجبی ندارد. وزنتان بالا می­‌رود، مرکز ثقل در بدنتان تغییر می­‌کند و هورمون‌­ها رباط مفاصل لگن را شل می­‌کنند. با این حال، در اغلب موارد می­‌توان از کمردرد دوران بارداری جلوگیری کرد و یا آن را تسکین داد. شش روش زیر برای تسکین کمردرد در دوران بارداری را امتحان کنید.

1. حالت مناسب ایستادن را تمرین کنید

با رشد جنین، مرکز ثقل به سمت جلو حرکت می­‌کند. بنابراین برای پرهیز از خم شدن، به سمت عقب خم ­می­‌شوید که به عضلات کمر فشار می­‌آورد و باعث کمردرد حین بارداری می­‌شود. بنابراین اصول زیر را مد نظر داشته باشید:

• صاف بایستید
• قفسه­ سینه را بالا نگه دارید
• شانه‌­ها را به سمت عقب نگه دارید
• زانوها را قفل نکنید

هنگام ایستادن، پاها را تا اندازه­‌ای که برایتان راحت است باز نگه دارید تا از اسکلت بدن به­‌خوبی حمایت کند. اگر مجبورید مدت طولانی بایستید، یک پا را روی پله­ کوتاه بگذارید و هر چند وقت یک بار استراحت کنید.

توجه به حالت نشستن هم بسیار مهم است. صندلی باید از کمر شما محافظت کند. می­‌توانید یک بالشت کوچک پشت خود بگذارید.

2. لباس مناسب

کفش پاشنه کوتاهی بپوشید که به­‌خوبی گودی کف پا را پوشش می­‌دهد (کفش صاف نپوشید). از پوشیدن کفش پاشنه­‌بلند بپرهیزید زیرا تعادلتان را به‌هم می­زند و باعث می­شود بیفتید.

همچنین بهتر است کمربند بارداری بپوشید. با این که تحقیق پیرامون تاثیر کمربند بارداری محدود است، بعضی زنان از تاثیر آن راضی هستند.

3. طرز بلند کردن اشیاء

برای بلند کردن اشیای کوچک، چمباتمه بزنید و فشار را روی پا بگذارید. از کمر به پایین خم نشوید. همچنین ظرفیت و محدودیت‌های خود را بشناسید. درصورت نیاز درخواست کمک کنید.

4. به پهلو بخوابید

به پهلو بخوابید، نه به پشت. یک یا هردو زانو را خم کنید. بین زانو، زیر شکم و پشت کمر بالشت بگذارید.

5. کمپرس آب گرم، سرد یا ماساژ

با این­که شواهد مبنی بر میزان تاثیر این روش‌­ها محدود است، ماساژ یا قرار دادن کمپرس آب گرم یا سرد روی کمر موثر واقع می‌شود.

6. اضافه کردن فعالیت جسمی به روتین روزانه

فعالیت جسمی منظم باعث تقویت شدن عضلات کمر می­‌شود و می‌­تواند کمردرد دوران بارداری را تسکین دهد. با هماهنگی پزشک خود، فعالیت­‌های آهسته، مانند پیاده­‌روی یا ورزش آبی، را امتحان کنید. فیزیوتراپ هم می­‌تواند روش‌­های کششی  و تمریناتی را به شما آموزش دهد که مفید واقع می­‌شود.

حرکات کششی کمر نیز موثر است. دست‌­ها، زانو و سر را در امتداد کمر قرار دهید. شکم را داخل ببرید و کمی پشتتان را خم کنید. چند ثانیه صبر کنید و بعد شکم و کمر را رها کنید (در تمام مراحل کمر را تا جایی که می‌­توانید صاف نگه دارید). دست‌کم 10 بار این تمرین را تکرار کنید.

یادتان باشد کمردرد در دوران بارداری می­‌تواند نشانه­ زایمان زودهنگام یا عفونت مجرای ادرار باشد. اگر کمردرد همراه با خونریزی واژن، تب یا سوزش هنگام ادرار است، فورا به پزشک مراجعه کنید.

چرا مصرف مکمل بارداری اهمیت دارد؟

جنین از طریق جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی از بدن مادر، رشد می‌کند. اگر این مواد ضروری در بدن مادر به‌اندازه کافی وجود نداشته باشد، رشد اندام‌های جنین با مشکل مواجه می‌شود. از طرفی به‌دلیل کمبود ویتامین، بدن مادر نیز ضعیف شده و احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله عفونت‌های ویروسی افزایش می‌یابد. همین موضوع سلامت مادر و جنین را به خطر می‌اندازد.

ابتلا به بعضی عفونت‌های ویروسی در ۳ ماه اول بارداری، می‌تواند موجب بروز برخی بیماری‌های مادرزادی مانند نقص مادرزادی قلب شود.

مصرف مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری، نه‌تنها بدن مادر را ایمن نگه می‌دارد بلکه به رشد و سلامت جنین نیز کمک می‌کند. این مکمل‌ها در اصل ترکیبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی (مولتی‌ویتامین) هستند که باید متناسب با دستور پزشک مصرف شوند.

قرص آهن، کلسیم و اسیدفولیک از مهم‌ترین مکمل‌های دوران بارداری به شمار می‌روند. بهتر است که در زمان استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها، تغذیه خوب و سالمی داشته باشید. چراکه جذب این مواد در بدن بهتر انجام می‌شود.

مکمل های مورد نیاز و ضروری در بارداری

کنترل وزن در دوران بارداری، پرهیز از مواد غذایی ناسالم، انجام ورزش و مصرف ویتامین‌های ضروری از مواردی هستند که زنان باردار باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این بخش به برخی از بهترین مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری اشاره می‌کنیم.

مکمل آهن

فقر آهن و کم‌خونی می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد. رشد ناکافی نوزاد، سقط جنین، زایمان زودرس و مرگ‌ومیر مادران از عوارض کمبود آهن به شمار می‌روند. برای جلوگیری از این مشکلات، زنان باردار بهتر است که روزانه قرص آهن (قرص فروسولفات) استفاده کنند. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ایران، زنان باید از پایان ماه ۴ بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان، مکمل آهن مصرف کنند.

نیاز بدن مادر به قرص آهن در دوران حاملگی، ۲ برابر بیشتر از زمان‌های دیگر است. چراکه تامین این ماده در بدن جنین و رشد اندام‌های آن از طریق بدن مادر تامین می‌شود.

مکمل اسیدفولیک

برای تامین بسیاری از مواد معدنی و ویتامین‌ها در دوران بارداری، تنها مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه و سبزیجات کافی نیست. اما مصرف مواد مغذی در کنار مکمل‌ها، می‌تواند میزان جذب این مواد را در بدن بالا ببرد.

اسیدفولیک در سبزیجاتی که برگ تیره دارند مثل اسفناج و همچنین کاهو، خیار، سبزی خوردن، حبوبات و مرکبات وجود دارد. اما با پخته شدن سبزیجات مقدار زیادی از این ماده از بین می‌رود. به همین دلیل توصیه می‌شود که این سبزیجات را به‌صورت خام استفاده کنید.

مصرف مکمل اسیدفولیک برای زنان باردار باید از ۳ ماه قبل از بارداری شروع شده و روزانه ۴۰۰ میکروگرم استفاده شود. اما اگر بدون برنامه‌ریزی هم باردار شدید، به‌محض اطلاع از حاملگی، مصرف این مکمل را آغاز کنید.

معمولا از پایان ماه ۴ بارداری، قرص فروفولیک که ترکیبی از آهن و اسیدفولیک است، تجویز می‌شود. در این قرص نیز به مقدار ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک وجود دارد. بنابراین، با شروع مصرف این قرص، دیگر لازم نیست که از مکمل اسیدفولیک به‌صورت جداگانه استفاده کنید.

مکمل کلسیم و ویتامین D

ویتامین D و کلسیم به رشد استخوان‌های جنین و دندان‌های نوزاد کمک فراوانی می‌کنند. همچنین در حفظ سلامت پوست و چشم نوزاد هم موثر هستند. مسمومیت دوران بارداری یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین و مرگ مادران به شمار می‌رود. معمولا این مشکل به‌علت کمبود ویتامین D رخ می‌دهد. با مصرف این ۲ ماده مغذی، می‌توان از این مسمومیت جلوگیری کرد.

زنان باردار برای دریافت ویتامین D بعد از مشورت با پزشک خود، می‌توانند روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرند. توجه کنید که تامین ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند.

مکمل امگا ۳ و امگا ۶

امگا ۳ و امگا ۶ برای رشد چشم و مغز جنین موثر هستند. برای جلوگیری از کمبود امگا ۳ در بدن زنان باردار، بهتر است که هفته‌ای ۲ مرتبه به‌اندازه ۳۰۰ میلی‌گرم از مکمل امگا ۳ مصرف کنید. با مصرف روغن‌های گیاهی ذرت و آفتاب‌گردان نیز می‌توانید به مقدار کافی امگا ۶ دریافت کنید.

مولتی‌ویتامین

قرص‌های مولتی‌ویتامین که یکی از مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری محسوب می‌شوند، حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی هستند. مولتی‌ویتامین باید هم‌زمان با غذای سالم و مغذی مصرف شود. بر اساس توصیه وزارت بهداشت، زنان باردار باید از پایان ماه چهارم تا ۳ ماه بعد از زایمان، روزانه ۱ عدد قرص مولتی‌ویتامین استفاده کنند.

ید

کمبود ید در زنان باردار باعث سقط جنین می‌شود. همچنین این ماده در شکل‌گیری و رشد سیستم عصبی مرکزی، استخوان‌ها و مغز جنین نیز بسیار موثر است. بنابراین، با مصرف مواد غذایی حاوی ید مانند مرغ، نمک یددار و غذاهای دریایی می‌توانید مقدار مناسبی از این ماده را روزانه دریافت کنید. توجه کنید که کمبود ید احتمال ابتلا به تیروئید بارداری را افزایش می‌دهد.

ویتامین‌های B

ویتامین B12 در تولید گلبول‌های قرمز و عملکرد صحیح سلول‌های مغزی جنین تاثیر به‌سزایی دارد. از طرفی مصرف ویتامینB6  نیز موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد می‌شود و در بهبود حالت تهوع دوران بارداری موثر است. بهتر است بعد از مشورت با پزشک، این ویتامین‌ها را نیز مصرف کنید.

منیزیم

تامین منیزم موردنیاز بدن مادر به تقویت سیستم ایمنی، رشد عضلات و تقویت سیستم عصبی جنین کمک می‌کند. علاوه بر این، احتمال بروز فشارخون بالا و زایمان زودرس را در زنان باردار کاهش می‌دهد.

مکمل های بارداری برای زنان گیاهخوار

تامین برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12 و B2، ویتامین D، کلسیم و ید از منابع گیاهی دشوار است. به همین دلیل زنان گیاهخوار در دوران بارداری باید این مواد مغذی را از طریق مولتی‌ویتامین یا به‌صورت قرص‌های مکمل، جداگانه دریافت کنند.

نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف مکمل های بارداری

مکمل‌های دوران بارداری باید توسط متخصص زنان و زایمان تجویز شود. مصرف این مواد مغذی معمولا از ۳ ماه قبل از بارداری آغاز می‌شود و تا ۳ ماه بعد از زایمان ادامه خواهد داشت. مقدار مصرف هر مکمل، متناسب با شرایط جسمی شما مشخص می‌شود.

ویتامین‌ها را می‌توانید در هر ساعتی از روز مصرف کنید. اما در صورت وجود حالت تهوع صبحگاهی، بهتر است که در این زمان مکمل‌ها را نخورید. چراکه ممکن است شدت حالت تهوع شما را زیاد کند. معمولا برای جلوگیری از معده درد توصیه می‌شود این داروها را بعد از هر وعده غذایی یا شب قبل از خواب بخورید.

عوارض و فواید مصرف مکمل ها و مولتی ویتامین های دوران بارداری

عوارض مصرف مکمل ها در بارداری در زنان مختلف فرق می‌کند. اما در حالت کلی این عوارض جانبی شامل موارد زیر است.

• حالت تهوع
• یبوست
• معده درد

برای کاهش این نشانه‌ها می‌توانید از قرص‌های مکمل جویدنی استفاده کنید. داشتن رژیم غذایی پرفیبر و خوردن آب زیاد هنگام مصرف مولتی‌ویتامین‌ها نیز در کاهش عوارض جانبی موثر است.

مصرف مکمل های مورد نیاز در دوران بارداری می‌تواند احتمال بروز نقص‌های مادرزادی را کاهش دهد. از طرفی برنامه‌ریزی برای حاملگی و مشورت با پزشک، اولین قدم مهم برای حفظ سلامت مادر و نوزاد است. زیرا تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز مادر و جنین، در اصل باید قبل از بارداری آغاز می‌شود.

انتخاب بهترین مکمل بر اساس جواب آزمایش‌های دوران بارداری تعیین می‌شود. مهم‌ترین نکته درباره مصرف قرص‌های مکمل بارداری این است که به‌هیچ‌عنوان نباید سرخود و بدون مشورت با پزشکتان، تعداد و میزان آن‌ها را کاهش یا افزایش دهید. چراکه این مسئله می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

درد لیگامان گرد نوعی درد شدید یا احساس ضعف است که اغلب در ناحیه پایین شکم یا کشاله ران در یک یا هر دو طرف بدن و بیشتر در سه ماهه دوم احساس می‌شود. یکی از شایع‌ترین شکایات در دوران بارداری است و بخش طبیعی بارداری محسوب می‌شود.

علل درد لیگامان گرد

چندین رباط ضخیم رحم را در بارداری محاصره و حمایت می‌کند. یکی از آن‌ها رباط گرد نامیده می‌شود.

رباط گرد قسمت جلویی رحم را به کشاله ران، محل اتصال پاها به لگن، متصل می‌کند. رباط گرد معمولا به طور آهسته سفت و شل می‌شود.

رشد کودک و رحم، با کشیدگی رباط گرد موجب تنش بیشتر می‌شود.

حرکات ناگهانی باعث می‌شود رباط مانند یک باند لاستیکی به سرعت سفت و ایجاد یک احساس ضربات ناگهانی و سریع شود.

علائم درد لیگامان گرد

درد رباط گرد ممکن است نگران کننده و آزاردهنده باشد. اما با تغییرات بدن در دوران بارداری امری طبیعی تلقی می‌شود.

علائم درد رباط گرد شامل اسپاسم شدید و ناگهانی در شکم است. معمولاً در سمت راست، اما ممکن است در هر دو طرف بدن اتفاق بیفتد. درد فقط چند ثانیه طول می‌کشد.

ورزش می‌تواند باعث درد شود، همچنین حرکات سریع دیگری از جمله:

عطسه

سرفه

خندیدن

غلت زدن روی تخت

از جا برخاستن ناگهانی

درمان درد لیگامان گرد

در اینجا چند نکته وجود دارد که می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند:

مسکن درد. در صورت لزوم، از استامینوفن بدون نسخه استفاده کنید. از پزشک خود در این باره بپرسید.

ورزش. برای قوی نگه داشتن عضلات معده ورزش کافی انجام دهید. انجام حرکات کششی یا یوگا قبل از زایمان می‌تواند مفید باشد. از پزشک خود بپرسید کدام ورزش برای شما و کودک بی‌خطر است.

یک تمرین مفید شامل قرار دادن دست‌ها و زانوها روی زمین، پایین آوردن سر و فشار دادن پشت به بالاست.

از حرکات ناگهانی خودداری کنید. موقعیت‌ها را به آرامی تغییر دهید (مانند ایستادن یا نشستن) تا از حرکات ناگهانی که باعث کشش و درد می‌شود جلوگیری کنید.

پشت خود را خم کنید. قبل از سرفه، عطسه یا خندیدن، پشت خود را خم کرده و تا از کشیده شدن رباط‌ها جلوگیری شود.

گرما. پد گرم کننده یا حمام گرم می‌تواند مفید باشد. در این باره از پزشک خود سوال کنید. گرمای شدید ممکن است برای کودک خطرناک باشد.

تنظیم سطح فعالیت روزانه و اجتناب از موقعیت‌های دشوار و خسته کننده مهم است.

زمان مراجعه به پزشک

در دوران بارداری وجود هر گونه درد را با پزشک در میان بگذارید. درد رباط گرد سریع است و مدت زیادی طول نمی‌کشد.

در صورت داشتن موارد زیر، فوراً با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود تماس بگیرید.

درد شدید

دردی که بیش از چند دقیقه طول بکشد

تب

لرز

درد هنگام ادرار کردن

مشکل در راه رفتن

شکم درد در دوران بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی باشد. برای پزشک مهم است که شرایط جدی‌تر را رد کند، از جمله عوارض بارداری مانند جدا شدن جفت یا بیماری های غیر حاملگی مانند:

فتق مغبنی

آپاندیسیت

مشکلات معده، کبد و کلیه

دردهای زایمان زودرس ممکن است گاهی اوقات با درد رباط گرد اشتباه گرفته شود.

ترشحات واژن در بارداری یکی از رایج‌ترین تغییراتی است که اغلب زنان در اوایل بارداری خود با آن مواجه می‌شوند. این ترشحات در افراد مختلف ممکن است از نظر رنگ، بافت و حجم متفاوت باشند. در بسیاری از موارد مواجه شدن با این تغییر تنها به عنوان یکی از اولین علائم بارداری شناخته می‌شود ولی در برخی موارد حادتر هم ممکن نشان‌دهنده وجود عفونت و یا مشکلات جدی دیگر باشد.

ترشحات طبیعی واژن در بارداری چیست؟

ترشحات واژن در بارداری همان‌طور که در ابتدای مقاله گفته شد، یکی از رایج‌ترین نشانه‌های اوایل بارداری به شمار می‌آید. ترشحات طبیعی واژن که به آن لکوره نیز گفته می‌شود، بافتی رقیق و شفاف یا سفید رنگ با بوی ملایم است. دلیل به وجود آمدن این عارضه طبیعی هم به خاطر افزایش پیدا کردن حجم ترشحات در طول بارداری است و تا حد بسیار زیادی خطر ابتلا به عفونت‌های واژن و رحم را کاهش می‌دهد.

در هفته‌های پایانی دوران بارداری این ترشحات ممکن است حاوی مخاط صورتی رنگ باشد که به اصطلاح به بیشترین و بالاترین سطح خود رسید است. در برخی افراد هم ممکن است حالتی چسبناک و ژله‌ای مانند باشد که نشان‌دهنده آماده بودن بدن برای زایمان است.

ویار در بارداری یک وضعیت جسمی و روانی پیچیده است که مادر به‌طور ناگهانی هوس یک غذا یا خوراکی می‌کند. در اغلب موارد ویار در حاملگی بدین شکل است که حجم غذای درخواستی از طرف خانم باردار بسیار زیاد بوده اما هنگام خوردن آن‌ها دیگر همچون لحظه اول میل زیادی ندارد.

حتما شما هم خانم بارداری را در اطراف خود دیده‌اید یا خودتان تجربه کرده‌اید که ویار در حاملگی با موارد توجیه‌ناپذیر یا عجیب‌وغریب همراه باشد. بارداری تغییرات شدیدی در بدن ایجاد می‌کند که ممکن است تاکنون تجربه نکرده نباشید. اما خیلی از افراد حتی قبل از این‌که در خصوص حاملگی خود مطمئن شوند، افزایش اشتها پیدا می‌کنند.

ویار در بارداری

هوس‌های غذایی می‌تواند بین زنان باردار متفاوت باشد. برخی از آن‌ها دلشان خوراکی و غذاهای مختلفی می‌خواهد که معمولا آسیبی به مادر یا جنین وارد نمی‌کند. مثلا یک زن باردار ناگهان نیمه شب از خواب بلند می‌شود و دلش یک کاسه بزرگ بستنی، شکلات یا چیپس می‌خواهد.

این رفتار طبیعی است و باید آن را هوس بارداری دانست. مگر این‌که ویار در حاملگی با میل به یک کالای غیر خوراکی مثل خاک، گچ دیوار، گلدان‌های سفالی و مدادرنگی همراه باشد. متخصصان پایان سه ماه اول حاملگی را زمان شروع ویار معرفی می‌کنند. این حالت در سه ماه دوم بسیار شدیدتر خواهد شد و زمانی که به سه ماه سوم رسیدید کم کم از بین می‌رود.

رایج‌ترین ویار در حاملگی کدام است؟

هوس‌های غذایی در دوران بارداری از طیف وسیع و تنوع زیادی برخوردار هستند. برخی زنان دچار ویارهای توجیه‌ناپذیر یا عجیب‌وغریب می‌شوند. به‌طور کلی شایع‌ترین هوس‌های بارداری عبارتند از:

شیرینیجات

ترشیجات

شکلات

یخ

کربوهیدرات پرکالری (پیتزا، چیپس، غلات)

پروتئین‌های حیوانی (استیک، مرغ)

پنیر

فست فود

میوه‌ها

سبزیجات

شایع‌ترین بیزاری غذایی در بارداری کدام است؟

برخی زنان در دوران بارداری میل شدیدی به اجتناب از خوردن یک غذا دارند. این موضوع برای همه زنان باردار به یک شکل نیست. ممکن است یک غذا برای شما نفرت‌انگیز باشد و سایر مادران آن را با ولع بخورند. دلیل اصلی این بیزاری بوی قوی غذاهاست.

به‌طور کلی رایج‌ترین بیزاری غذایی در بارداری عبارت است از:

ماهی

پیاز

تخم‌مرغ

گوشت

محصولات لبنی

سایر غذاهای دریایی

علائم ویار در بارداری

ویار در دوران حاملگی با افزایش اشتها و درخواست غذاهای عجیب‌و‌غریب آغاز می‌شود. برخی زنان هوس‌های غذایی را بسیار زود شروع می‌کنند اما بعضی دیگر با پدیده بیزاری از غذا مواجه می‌شوند. در هر صورت می‌توان گفت علائم ویار بیشتر به نوع مواد غذایی که زن باردار هوس می‌کند، بستگی دارد.

اکثر بانوان علائم ویار در بارداری را به صورت زیر تجربه خواهند کرد:

بیماری صبحگاهی (حالت تهوع و استفراغ در صبح زود)

تغییر ذائقه (رشد بیشتر جوانه‌های چشایی و تغییر عادات غذایی)

بیزاری از برخی غذاها و بوها (قوی شدن حس بویایی)

ترکیب عجیب غذاها و طعم‌های مختلف (علاقه‌مند به ترکیب غذاهای مختلف همچون پیتزا و کره بادام‌زمینی)

علت ویار در بارداری

افراد زیادی معتقدند افزایش میل به غذا در دوران بارداری به‌دلیل کمبود ویتامین یا مواد مغذی رخ می‌دهد. اما هنوز هیچ تحقیقات معتبری این نظریه را تایید نکرده است. از طرفی یک خانم باردار در دوران حاملگی خود فقط با پدیده ویار و افزایش اشتها روبه‌رو نیست، بلکه ممکن است با چشیدن یا بو کشیدن لذیذترین غذاها دچار حالت تهوع شود.

بنابراین باید هوس‌های غذایی در بارداری را ناشی از یک علت یا تغییر اصلی در بدن دانست. در ادامه علت ویار در بارداری را بررسی می‌کنیم:

1. 1. ویار بارداری با تغییرات هورمونی

سه ماه اول بارداری تغییرات هورمونی زیادی در بدن رخ می‌دهد. زنان مشابه این تغییرات را در سندرم پیش از قاعدگی (PMS) تجربه کرده‌اند و حال در دوران بارداری چیزی چندین برابر بیشتر از آن در حال وقوع است. این تغییرات هورمونی می‌تواند میل به خوردن، عادات غذایی، حس بویایی و روحیه شما را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع این تغییرات مشخص می‌کنند که شما دلتان چه غذایی بخواهد و از چه غذاهایی متنفر باشید.

2. 2. تغییرات حسی در بارداری

اکثر زنان باردار معتقدند در این دوران دچار تغییرات حسی زیادی می‌شوند. آن‌ها از فاصله بسیار دور متوجه بوهای مختلف خواهند شد و این موضوع می‌تواند میل‌شان به انواع غذاها را تحت تاثیر قرار دهد. در اغلب موارد یک زن باردار از غذاهایی با بوی تند دچار تهوع می‌شود، اما غذاهایی با بوی خوش و معطر مورد استقبال آن‌ها قرار می‌گیرد.

3. 3. تغییر نیازهای تغذیه‌ای دلیل ویار در بارداری

متخصصان تغذیه بر سر این موضوع که ویار در حاملگی ناشی از کمبود مواد مغذی است یا خیر اتفاق نظر ندارند. برخی از آن‌ها معتقدند هوس‌های غذایی در بارداری به‌دلیل افزایش سطح رضایتمندی مادر رخ می‌دهد. بدین شکل که خانم باردار اولین ماده غذایی را که هوس می‌کند به سراغ همان می‌رود. این کار به او آرامش می‌دهد.

از طرفی ترشی‌ها، شیرینی‌ها و انواع بیسکویت که معمولا از هوس‌های غذایی رایج در حاملگی به‌شمار می‌آیند، باعث از بین رفتن علائم حاملگی همچون حالت تهوع می‌شوند. در مقابل بعضی دیگر از متخصصان تغذیه بر این باورند که بدن زن باردار به کلسیم و آهن زیادی نیاز دارد. به همین دلیل بدن هوس غذاهایی می‌کند که سرشار از این مواد مغذی باشند.

اما مشکل اساسی آن‌جاست که کلسیم در اولویت قرار می‌گیرد و احتمالا زن باردار برای رفع این نیاز به سراغ یک کاسه بزرگ بستنی خواهد رفت. در صورتی که میت‌واند نیاز بدن خود به کلسیم را با خوردن سبزیجات برگ تیره، ماهی کاملا پخته شده و بادام برطرف کند. بنابراین بهترین راه‌کار گنجاندن رژیم غذایی سالم در کنار خوراکی‌های وسوسه‌انگیز همچون بستنی است.

4. 4. ویار حاملگی برای بقای صلح

ویار در بارداری برای برخی از زنان با تنفر و بیزاری از یک ماده غذایی همراه است. این کار از مادر و نوزاد در طول حاملگی محافظت می‌کند. به‌طور مثال زنان باردار نسبت به بسیاری از مواد غذایی و خوراکی‌های ناسالم همچون قهوه و الکل در دوران حاملگی حس خوبی ندارند.

حتی برخی از آن‌ها دیگر از خوردن غذاهای گوشتی لذتی نمی‌برند. این تئوری وجود دارد که مصرف زیاد گوشت احتمال آلودگی باکتریایی را بالا می‌برد. البته این موضوع برای همه زنان باردار به یک شکل نیست.

5. 5. انتظارات فرهنگی

فرهنگی که در آن بزرگ شده‌ایم می‌تواند تا حد زیادی بر جوانب مختلف زندگی ما تاثیر بگذارد. هوس‌های غذایی در بارداری هم شامل این مورد می‌شود.

همان‌طور که در دوران PMS (سندرم پیش از قاعدگی) ممکن است بر اساس انتظارات فرهنگی مواد غذایی خاصی مصرف کنید، ویار شما در دوران بارداری هم تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرد. مثلا زنان آمریکایی در این دوران بیشتر شکلات هوس می‌کنند اما زنان ژاپنی تمایل زیادی به خوردن برنج دارند.

انواع ویار بارداری

ویار حاملگی اصلی‌ترین نشانه بارداری است و اغلب زنان در این دوران هوس های غذایی را تا حدودی تجربه می‌کنند. آن‌ها متوجه می‌شوند از خوردن غذاهایی که قبلا اصلا دوست نداشتند، لذت می‌برند یا دلشان می‌خواهد غذاهای عجیب‌وغریبی را با همدیگر ترکیب کنند.

بر این اساس می‌توان انواع ویار بارداری را به دو دسته تقسیم کرد.

ویار سالم: این نوع ویار در بارداری به مادر و جنین در حال رشد آسیبی وارد نمی‌کند. هرچند ممکن است مادر در دوران حاملگی مواد غذایی مضر همچون کربوهیدرات فراوان و تنقلات بسیار شور یا شیرین هوس کند، اما در صورت کنترل میزان خوردن آن‌ها مشکلی پیش نمی‌آید.

ویار پیکا: برخی از زنان باردار ممکن است به خوردن مواد غذایی غیر خوراکی همچون خاک اره، گچ، زغال سنگ، رنگ، بوی سیگار، صابون، خاک رس تمایل داشته باشند که به آن ویار پیکا می‌گویند. این وضعیت نشان دهنده کمبود مواد مغذی مثل فقر آهن و کم خونی است.

در صورت ویار کدام غذاها در بارداری باید از خوردن آن‌ها بپرهیزیم؟

غذاهای ممنوعه‌ای که حتی در صورت ویار شدید بارداری نباید آن‌ها را خورد، شامل موارد زیر می‌شوند:

لبنیات غیر پاستوریزه یا محلی

تخم‌مرغ خام

غذاهای نیم‌پز

گوشت‌های استیکی نیمه خام

غذاهای دریایی دودی

پنیر نرم

سوشی

روش پیشگیری از ویار در بارداری

از آن‌جایی که در دوران بارداری بدن زن با تغییرات هورمونی فراوانی روبه‌رو میشود، نمی‌توان بخش زیادی از ویار حاملگی را کنترل کرد. روش پیشگیری از ویار در بارداری تنها به جایگزین کردن عادات غذایی سالم خلاصه خواهد شد.

مثلا همراه داشتن میوه و ماست پاستوریزه تازه می‌تواند به شما هنگام ویار شدید شیرینی و لبنیات پرکالری کمک کند. در برخی مواقع زنان باردار گزارش کرده‌اند که پیاده‌روی در هوای تازه باعث جلوگیری از ویار شدید در حاملگی شده است.

از طرفی برای جلوگیری از ایجاد حالات آزاردهنده ویار همچون تهوع و استفراغ در معرض غذاها و بوهایی که باعث تشدید می‌شوند، قرار نگیرید.

تاثیر رژیم غذایی سالم بر ویار بارداری

رژیم غذایی سالم به معنی محدودسازی خوراکی‌ها نیست. اگر غذاهای نیمه مغذی در حد اعتدال و در کنار مواد مغذی مصرف شوند، مضر نخواهند بود. اما بهتر است برای رشد سالم جنین و سلامت خودتان هنگام زایمان و پس از آن انتخاب‌های سالم تری از خوراکی‌ها داشته باشید.

در ادامه چند ماده مغذی برای رشد کامل جنین و قوی نگه داشتن مادر هنگام زایمان معرفی می‌کنیم:

کلسیم: محصولات لبنی، سبزیجاتی با برگ تیره، غلات، ماهی، دانه‌های کنجد، آجیل و آب‌میوه تازه سرشار از کلسیم هستند. مادر در دوران بارداری به 1000 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد.

اسید فولیک: این ماده مغذی جریان خون را در دوران بارداری افزایش داده و احتمال تولد نوزاد با نقص مادرزادی را کاهش می‌دهد. از طرفی می‌تواند ویار در بارداری را کنترل کند. لوبیا، عدس، سبزیجاتی با برگ سبز، آجیل و مرکبات سرشار از اسید فولیک هستند.

آهن: اکثر مادران باردار در دوران حاملگی مکمل آهن استفاده می‌کنند. زیرا بدن در این دوران به آهن بیشتری (مجموعا 27 میلی‌گرم آهن در روز) نیاز خواهد داشت. می‌توانید آن را از غلات، لوبیا، آجیل، گوشت و سبزیجاتی با برگ تیره به دست آورید.

پروتئین: پروتئین دیگر ماده مغذی است که علاوه‌بر تاثیر مثبت در ویار بارداری موجب تقویت مادر و جنین می‌شود. این ماده مغذی باید در طول روز حدود 75 گرم به بدن شما برسد. بنابراین خوردن منابعی همچون ماهی، تخم‌مرغ آب‌پز، نخود، آجیل، گوشت، سویا و لوبیا را فراموش نکنید.

درمان ویار در بارداری

متخصصان تغذیه معتقدند ویار در بارداری برای مادر و جنین خطرناک نیست. مگر مواقعی که مادر سراغ رژیم غذایی پرکالری همچون انواع شیرینی و چربی‌ها برود که منجر به دیابت و اضافه وزن بارداری خواهد شد.

روش‌های مدیریت ویار در بارداری

همیشه قبل از خرید مواد غذایی چیزی بخورید تا گرسنگی موجب ویار غذاهای ناسالم نشود.

سه وعده غذایی و میان وعده‌ها را به‌طور منظم مصرف کنید تا احساس گرسنگی ناگهانی موجب ویار شدید غذاهای ناسالم نشود.

وعده‌های غذایی شما باید شامل 6 بخش کوچک اما مقوی و سیرکننده باشد.

غذاهایی با فیبر بالا باعث سیر ماندن بیشتر و جلوگیری از اضافه وزن می‌شود. بنابراین در وعده‌های خود نان‌های سبوس‌دار، جو دوسر پخته و لوبیای پخته قرار دهید. همچنین میوه‌های تازه می‌توانند تا حد زیادی باعث درمان ویار در بارداری شوند.

تحقیقات نشان داده است که خواب کافی مادر باردار موجب مدیریت هوس‌های غذایی ناسالم می‌شود.

اگر دچار هوس‌های غذایی شدید و ناگهانی در بارداری شدید، می‌توانید حواستان را با کارهای مختلف همچون حرف زدن، تلویزیون نگاه کردن یا ترک آن مکان پرت کنید.

راه‌کارهای گیاهی برای درمان ویار در حاملگی

دمنوش یا چای زنجبیل

دمنوش به

دمنوش یا چای نعنا

دمنوش پونه

دمنوش به و سیب

درمان ویار در حاملگی و راه‌کارهای طب سنتی

برای نوشیدن آب آن را به دمای محیط برسانید و آهسته بنوشید.

ویار حاملگی به‌خصوص هنگام صبح با بوییدن پوست لیموترش، نارنج، نارنگی یا دانه قهوه از بین می‌رود.

میوه‌هایی همچون گلابی، سیب، به و انار ملس می‌توانند تا حد زیادی هوس‌های ناگهانی غذایی را در این دوران کنترل کنند.

انجیر تازه یا خشک حالت تهوع و ویار بارداری را از بین می‌برد.

صبح به صورت ناشتا کمی سنجد یا خرمای نارس بخورید.

بارداری یکی از دوره‌های شیرین زندگی هر زنی می‌باشد، اما برای اکثر زنان با ترس، استرس و حتی افسردگی همراه است.

تقریبا 23-14 درصد زنان، علایم افسردگی در بارداری را تجربه می‌کنند.

افسردگی یک اختلال خلقی است که از هر 4 زن، 1 نفر را درگیر کرده و تنها مختص زنان باردار نیست.

اغلب اوقات افسردگی در بارداری تشخیص داده نمی‌شود، زیرا اکثر زنان گمان می‌کنند یک تغییر در تعادل هورمونی را تجربه می‌کنند. این حالت می‌تواند خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. افسردگی در بارداری قابل تشخیص و درمان است اما با این حال مادر نیاز به حمایت روانی دارد.

در دوران بارداری تغییرات هورمونی می‌تواند سبب تغییرات شیمیایی در مغز مادر شده که به طور مستقیم به افسردگی و اضطراب مرتبط می‌شود.

علایم افسردگی در حاملگی چیست؟

زنان باردار مبتلا به افسردگی معمولاً علایم زیر را به مدت 2 هفته یا بیشتر تجربه می‌کنند:

غم و اندوه مداوم؛

اختلال تمرکز؛

خواب خیلی کم و یا خیلی زیاد؛

ازدست دادن علاقه نسبت به فعالیت‌هایی که در گذشته لذت بخش بوده است؛

افکار مرگ، خودکشی یا نا امیدی؛

اضطراب؛

احساس گناه یا بی‌ارزشی؛

تغییر عادات غذایی.

چه عواملی خطر ابتلا به افسردگی در بارداری را افزایش می‌دهد؟

مشکلات ارتباطی با دیگران؛

سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی افسردگی؛

درمان‌های ناباروری؛

سابقه‌ی سقط جنین؛

اتفاقات استرس‌زای زندگی؛

مشکلات و عوارض بارداری؛

سابقه‌ی سوءاستفاده یا آسیب در گذشته‌ی فرد.

اثرات افسردگی مادر در بارداری بر جنین

افسردگی درمان نشده می‌تواند خطراتی برای مادر و جنین در پی داشته باشد. افسردگی درمان نشده منجر به تغذیه‌ی ضعیف، مصرف مشروبات الکلی، سیگار کشیدن و احتمال اقدام به خودکشی شده که در نهایت سبب تولد نارس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و مشکلات تکاملی نوزاد می‌شود.

نوزادان متولد شده از مادران افسرده، فعالیت کمتری داشته و کمتر به مسائل توجه نشان می‌دهند و نسبت به نوزادان متولد شده از مادران غیرافسرده آشفته‌تر هستند.

درمان افسردگی در بارداری چیست؟

اگر گمان می‌کنید دچار افسردگی شده‌اید اولین و مهمترین اقدام مراجعه به یک روانشناس است.

درمان در زنان باردار شامل این موارد است:

گروه‌های حمایتی؛

روان درمانی شخصی؛

دارو درمانی؛

نور درمانی.

بحث و تردیدهای فراوانی راجع به اثرات طولانی مدت درمان دارویی در بارداری وجود دارد. در برخی تحقیقات مصرف داروها با برخی مشکلات نوزادی مانند ناهنجاری‌های فیزیکی، مشکلات قلبی و وزن کم هنگام تولد همراه بوده است.

در افسردگی‌های خفیف، مادر می‌تواند با شرکت در گروه‌های حمایتی، روان درمانی و نور درمانی علایم خود را کاهش دهد. اما در موارد افسردگی شدید معمولاً ترکیبی از روان درمانی و دارو درمانی توصیه می‌شود.

لازم است بدانید تمامی داروهای مصرفی از طریق جفت به جنین خواهند رسید و تحقیقات کافی راجع به ایمنی داروها انجام نشده است. اما در زمان درمان افسردگی‌های بسیار شدید، باید نسبت خطرات مصرف یا عدم مصرف دارو مقایسه شود. ممکن است این داروها کمک بسیاری به درمان کنند و اثرات بسیار کمی بر جنین داشته باشند.

درمان‌های طبیعی افسردگی چیست؟

ورزش؛ ورزش به صورت طبیعی باعث افزایش سطح «سروتونین» و کاهش سطح «کورتیزول» می‌شود.

استراحت کافی؛ عدم خواب کافی تأثیر عمیقی بر توانایی ذهن و بدن برای مدیریت استرس و تغییرات روزانه می‌گذارد. سعی کنید برنامه‌ی روزانه‌ی مشخصی برای ساعت خواب و بیداری خود داشته باشید.

رژیم غذایی؛ مصرف اکثر غذاها با تغییرات خلقی همراه هستند. رژیم غذایی حاوی کافئین بالا، شکر، کربوهیدارت‌های تصفیه شده، افزدونی‌های مصنوعی و مقدار پروتئین کم می‌توانند سبب برخی مشکلات فیزیکی و روانی شوند.

طب سوزنی؛ مطالعات جدید این روش را به عنوان گزینه‌ی درمانی مناسب افسردگی در دوران بارداری گزارش کرده‌اند.

اسیدهای چرب امگا3؛ دریافت روزانه‌ی مکمل‌های حاوی امگا 3 در کاهش علایم افسردگی مؤثر است. با مشورت پزشک مکمل‌های تهیه شده از ماهی‌هایی که حاوی مقدار کمی جیوه هستند را استفاده کنید.

درمان‌های گیاهی؛ شماری از درمان‌های گیاهی و مکمل‌های ویتامینی به عنوان مواد مؤثر بر خلق و خو و هورمون سروتونین شناخته شده‌اند مانند: منیزیم، ویتامین B6، برخی گل‌ها و غیره.

بهتر است قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی در ابتدا با پزشک مشورت کنید زیرا عوارض جانبی بسیاری از این درمان‌ها شناخته نشده‌اند.

استرس در دوران بارداری یک شرایط روحی و روانی رایج است، زیرا بارداری باعث تغییرات بسیاری در بدن مادر می‌شود. اگر این استرس بدون درمان و برای طولانی مدت باقی بماند می‌تواند باعث مشکلاتی مانند فشار خون بالا و بیماری قلبی شود. در دوران بارداری، استرس می‌تواند شانس تولد نوزاد نارس (متولد قبل از هفته ۳۷ بارداری) یا نوزاد کم وزن (با وزن کمتر از ۵ پوند، ۸ اونس) را افزایش دهد. نوزادانی که خیلی زود یا خیلی کوچک به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض خطر مشکلات سلامتی هستند.

دلایل استرس در دوران بارداری

دلایل استرس برای هر زنی در این دوران متفاوت است، اما در اینجا به برخی از دلایل رایج استرس در دوران بارداری اشاره می‌کنیم:

ممکن است با ناراحتی‌های دوران بارداری مانند حالت تهوع صبحگاهی، یبوست، خستگی یا کمردرد دست و پنجه نرم کنید.

هورمون‌های زنان در این دوران در حال تغییر هستند، این تغییرات می‌تواند باعث تغییر خلق و خوی شما شود. نوسانات خلقی می‌تواند کنترل استرس را سخت‌تر کند.

شما ممکن است نگران باشید که در طول زایمان چه اتفاقی می‌افتد یا چگونه از کودک خود مراقبت کنید.

اگر کار می‌کنید، ممکن است مجبور شوید وظایف شغلی را مدیریت کنید.

ممکن است نگران این باشید که چگونه رفتار شما می‌تواند به روی کودک شما تأثیر بگذارد.

چه نوع استرسی میتواند باعث مشکلات بارداری شود؟

زمانی که بتوانید استرس را مدیریت کنید و به درستی از عهده آن برآیید، این به بدان معناست که با چالش‌های جدیدی در زندگی مواجه شده‌اید. استرس منظم در دوران بارداری، مانند ضرب الاجل‌های کاری، ممکن است کمی شرایط را برای مادر سخت کند.

با این حال استرس شدید در دوران بارداری ممکن است شانس شما را برای مشکلات خاصی مانند زایمان زودرس افزایش دهد. اکثر زنانی که در دوران بارداری دچار استرس شدید می‌شوند، می‌توانند بچه‌های سالمی داشته باشند. اما چه مواردی منجر به استرس در مادران باردار خواهد شد:

رویدادهای منفی زندگی مواردی چون طلاق، بیماری یا مرگ در خانواده، یا از دست دادن شغل یا خانه هستند.

حوادث فاجعه بار شامل زلزله، طوفان یا حملات تروریستی

استرس طولانی مدت. این نوع استرس می‌تواند به دلیل داشتن مشکلات مالی، سوء استفاده، بی‌خانمانی یا مشکلات جدی سلامتی ایجاد شود.

افسردگی یا اضطراب. افسردگی یک وضعیت پزشکی است که باعث احساس غم و اندوه و از دست دادن علاقه به کارهایی می‌شود که دوست دارید انجام دهید. این می‌تواند بر احساس، فکر و عمل شما تأثیر بگذارد و در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. برای بهتر شدن نیاز به درمان دارد.

اضطراب، احساس نگرانی یا ترس از اتفاقاتی که ممکن است رخ دهد. هر دو شرایط ممکن است مراقبت از خود و کودک را سخت کند. افسردگی و اضطراب رایج و قابل درمان است، بنابراین اگر احساس افسردگی یا اضطراب می‌کنید با پزشک صحبت کنید. اگر این شرایط را قبل از بارداری داشته‌اید، قبل از قطع یا شروع هر دارویی با پزشک خود صحبت کنید. ترک ناگهانی دارو می‌تواند مشکلات جدی برای شما و کودکتان ایجاد کند. اگر نیاز به قطع مصرف دارو یا تعویض دارو دارید، مراجعه به پزشک می‌تواند بسیار موثر باشد.

استرس محله. برخی از زنان ممکن است از زندگی در محله‌ای با فقر و جرم و جنایت استرس داشته باشند.

نژاد پرستی. برخی از زنان ممکن است در طول زندگی خود با استرس ناشی از نژادپرستی مواجه شوند. این موضوع نشان می‌دهد که چرا زنان آفریقایی-آمریکایی در ایالات متحده نسبت به زنان سایر گروه‌های نژادی یا قومی احتمال بیشتری برای داشتن نوزادان نارس و کم وزن دارند.

استرس مربوط به بارداری برخی از زنان ممکن است در مورد مسائل مربوط به بارداری باشد. آنها ممکن است در مورد از دست دادن نوزاد، سلامت کودک خود یا اینکه چگونه با زایمان و تولد یا پدر و مادر شدن کنار بیایند، استرس داشته باشند. اگر چنین احساسی دارید، با پزشک صحبت کنید.

استرس چگونه باعث مشکلات بارداری میشود؟

برخی هورمون‌های مرتبط با استرس ممکن است در ایجاد برخی از عوارض بارداری نقش داشته باشند. استرس شدید یا طولانی مدت ممکن است بر سیستم ایمنی شما تأثیر بگذارد. طبق نظر پزشکان استرس می‌تواند شانس ابتلا به عفونت رحم را افزایش دهد. این نوع عفونت باعث زایمان زودرس شود.

راه‌های دیگری که استرس می‌تواند باعث مشکلات بارداری شود عبارتند از:

ناراحتی‌های طبیعی بارداری، مانند مشکلات خواب، بدن درد و تهوع صبحگاهی ممکن است با استرس بدتر شوند.

کم خوردن غذا یا زیاد خوردن غذا می‌‌تواند شما را دچار کمبود وزن یا افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری کند. همچنین ممکن است خطر ابتلا به دیابت بارداری و زایمان زودرس را افزایش دهد.

استرس ممکن است منجر به فشار خون بالا در دوران بارداری شود. این موضوع مادران باردار را در معرض خطر یک بیماری فشار خون بالا به نام پره اکلامپسی، زایمان زودرس و داشتن یک نوزاد کم وزن قرار می‌دهد.

استرس همچنین ممکن است بر نحوه واکنش شما به موقعیت‌های خاص تأثیر بگذارد. برخی از زنان با کشیدن سیگار، نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر خیابانی با استرس مقابله می‌کنند که می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی در شما و جنین شما شود.

بسیاری از زنان نگران این هستند که استرس ممکن است منجر به سقط جنین، مرگ نوزاد قبل از هفته بیستم بارداری شود. در حالی که استرس اضافی برای سلامت بدن خوب نیست، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد استرس باعث سقط جنین می‌شود.

تاثیر اختلال پس از سانحه بر بارداری

اختلال استرس پس از سانحه (که PTSD نیز نامیده می شود) اختلالی است که زمانی ایجاد می‌شود که پس از تجربه یک رویداد تکان دهنده، ترسناک یا خطرناک دچار مشکل شوید. این رویدادها ممکن است شامل تجاوز جنسی، سوء استفاده، یک بلای طبیعی، یک حمله تروریستی یا مرگ یکی از عزیزان باشد. علائم و نشانه‌های افراد مبتلا به PTSD عبارتنداز:

اضطراب جدی

فلش بک‌های رویداد

کابوس‌ها

پاسخ‌های فیزیکی (مانند ضربان قلب تند یا تعریق) هنگام یادآوری رویداد

زنانی که PTSD دارند ممکن است بیشتر از زنان دیگر نوزاد نارس یا کم وزن داشته باشند. آن‌ها همچنین بیش از سایر زنان رفتارهای پرخطر سلامتی مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، سوء استفاده از داروها یا مصرف مواد مخدر خیابانی دارند. انجام این کارها می‌تواند احتمال بروز مشکلات بارداری را افزایش دهد. اگر فکر می‌کنید ممکن است به PTSD مبتلا باشید، با پزشک در این رابطه صحبت کنید. این عارضه قابل درمان است.

آیا سطوح بالای استرس در بارداری میتواند بر سلامت کودک شما در مراحل بعدی زندگی تاثیر بگذارد؟

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که سطوح بالای استرس در بارداری ممکن است باعث ایجاد مشکلات خاصی در دوران کودکی شود، مانند مشکل در توجه یا ترس. این امکان وجود دارد که استرس نیز بر رشد مغز یا سیستم ایمنی کودک تأثیر بگذارد.

طریقه کاهش دادن استرس دوران بارداری

در ادامه به چند راه برای کمک به کاهش استرس اشاره خواهیم کرد:

بدانید که استرس‌های بارداری موقتی است. سعی کنید در رابطه با استرس و کنترل آن با پزشک مشورت کنید.

سالم و تندرست بمانید. غذاهای سالم بخورید، زیاد بخوابید و ورزش کنید (با تایید پزشک). ورزش می‌تواند علاوه بر کمک به کاهش استرس، به ناراحتی‌های رایج در دوران بارداری هم کمک کند.

فعالیت‌هایی را که نیازی به انجام آنها ندارید کاهش دهید. به عنوان مثال، از شریک زندگی خود بخواهید که در کارهای خانه کمک کند.

فعالیت‌های تمدد اعصاب مانند یوگای قبل از تولد یا مدیتیشن را امتحان کنید. این فعالیت‌ها می‌توانند به شما در مدیریت استرس و آمادگی برای زایمان و زایمان کمک کنند.

در کلاس آموزش زایمان شرکت کنید تا بدانید در دوران بارداری و چه زمانی نوزادتان به دنیا می‌آید چه انتظاری دارید. روش‌های تنفس و آرامش را که در کلاس یاد می‌گیرید تمرین کنید.

اگر شاغل هستید، از قبل برای بارداری خود برنامه‌ریزی کنید.

افراد اطراف شما نیز ممکن است به کاهش استرس کمک کنند. در اینجا چند راه برای کاهش استرس با کمک دیگران وجود دارد:

شریک زندگی، خانواده و دوستان شما بهترین کسانی هستند که می‌توانند روی کاهش استرس شما تاثیرگذار باشند.

به دنبال آن باشید که چه چیزی باعث استرس شما می‌شود و با شریک زندگی، دوست، خانواده یا ارائه دهنده خود در مورد آن صحبت کنید.

از افرادی که به آنها اعتماد دارید کمک بخواهید. به عنوان مثال، ممکن است برای تمیز کردن خانه به کمک نیاز داشته باشید، از خواهر یا دوست خود کمک بخواهید.

دستگاه ادراری بدن شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و پیشاب‌راه می‌شود که باعث دفع آب اضافی و مواد زائد بدن می‌شوند. مواد دفعی توسط دو کلیه تولید و توسط دو حالب به مثانه هدایت می‌شوند. مثانه محل نگهداری و ذخیره‌سازی ادرار می‌باشد و نهایتاً پیشاب‌راه ادرار را از بدن شما به بیرون می‌فرستد.

در بسیاری از موارد باکتری‌های طبیعی پوست و یا دیگر مناطق بدن می‌توانند به سایر نقاط بدن وارد شوند که به آن‌جا تعلق ندارند، مجرای ادرار یکی از همین مناطق است که به راحتی به آن تجاوز می‌کنند. مجرای ادرار شما برای مهمان‌های ناخوانده مانند باکتری‌ها، محل مناسبی برای تولید مثل می‌باشد، آن‌ها سریعاً در مناطقی که توسط مجاری وسیع شما فراهم شده تکثیر می‌یابند.

در طول بارداری تغییرات فیزیولوژیک مادر باعث می‌شود عفونت‌های ساده و خفیف، عوارض پیچیده‌ای بر جای بگذارند. عفونت ادراری یکی دیگر از مشکلات شایع در بارداری می‌باشد که حدود 10 درصد زنان در طول بارداری به آن مبتلا می‌شوند.

در بسیاری از موارد، ممکن است شما مبتلا به عفونت ادراری بدون علامت شوید که بدون درمان باقی بماند و مشکلات جدی به همراه آورد. خوشبختانه این نوع عفونت بسیار آسان درمان می‌شود. حدود 25 درصد از عفونت‌های ادراری بدون علامت منجر به عفونت کلیه می‌شوند، به همین دلیل است که در اولین ویزیت بارداری باید مادر از نظر عفونت ادراری بررسی شود، حتی اگر هیچ علامتی دال بر عفونت نداشته باشد.

به طور کلی عفونت ادراری به دو بخش تقسیم می‌شود:

عفونت دستگاه ادراری تحتانی: شامل مجرای خروج ادرار (اورتریت) و مثانه (سیستیت حاد و یا عفونت مثانه) می‌شود. اگر درمان سریعاً انجام نشود عفونت به قسمت‌های بالاتر سرایت می‌کند و عواقب جدی در پی خواهد داشت.

عفونت دستگاه ادراری فوقانی: شامل حالب‌ها و کلیه‌ها (پیلونفریت حاد یا عفونت کلیه) می‌شود.

در ادامه مواردی که شما برای پیشگیری، شناخت علایم و همچنین درمان عفونت‌های ادراری در بارداری نیاز دارید بیان می‌شود.

علل عفونت ادراری در بارداری

عوامل متعددی می‌توانند به عفونت ادراری در دوران بارداری منجر شوند، از جمله:

تغییرات هورمونی، اتساع عضلات به دلیل آزادسازی هورمون‌های بارداری مانند پروژسترون یک فرصت عالی به باکتری‌ها می‌دهد تا به مجاری ادراری وارد شده و سبب عفونت شوند.

بزرگ شدن رحم و جنین و فشار بر روی مثانه (طبیعتاً در بارداری چندقلویی خطر عفونت بیشتر است)

مقاربت در طول بارداری، داشتن رابطه‌ی جنسی در طول بارداری کاملاً بلامانع است (مگر اینکه پزشک توصیه‌هایی در این زمینه کرده باشد) اما نکته‌ای وجود دارد و آن پتانسیل ایجاد عفونت ادراری در حین رابطه‌ی جنسی است، زیرا باکتری‌های اطراف واژن می‌توانند طی رابطه‌ی جنسی وارد پیشاب‌راه شوند.

طول مجرای ادرار کوتاه در زنان

ناهنجاری‌های دستگاه ادراری

باکتری‌های روده، باکتری‌های ایجادکننده‌ی عفونت ادراری می‌توانند از چندین محل آمده باشند. باکتری مهاجم شایع، «اشریشیاکلی» نام دارد و از آن جا که مجرای خروجی مثانه نزدیک به راست‌روده (مقعد) قرار گرفته است، باکتری روده به راحتی وارد مجرای ادرار می‌شود.

استرپتوکوک گروه B، این نوع باکتری که به طور شایع در دستگاه گوارش زندگی می‌کند نیز می‌تواند سبب عفونت ادراری در بارداری شود. در اواخر بارداری پزشک احتمالاً برای تشخیص عفونت استرپتوکوک برای شما آزمایش درخواست خواهد کرد و اگر لازم بود با آنتی‌بیوتیک تجویزی درمان می‌شوید.

برخی عوامل خطر غیر قابل اجتناب نیز وجود دارند. اگر هر کدام از موارد زیر را داشتید با پزشک خود در میان بگذارید:

تاریخچه‌ای از عفونت ادراری تکرارشونده

دیابت بارداری

بیماری سلول داسی شکل

بیماری کلیوی

سابقه‌ی جراحی دستگاه ادراری

علایم عفونت ادراری در بارداری

واکنش بدن هر زن متفاوت است، بنابراین احساس خود را درباره‌ی هر درد یا ناراحتی با پزشک خود در میان بگذارید به خصوص اگر تجربه‌ی هر یک از این علایم معمول عفونت ادراری را دارید:

احساس سوزش هنگام تخلیه‌ی ادرار

تکرر ادرار (هر چند تکرر ادرار به تنهایی جزو عوارض شایع بارداری بوده و بی‌خطر می‌باشد)

نیاز شدید به تخلیه‌ی ادرار در حالی که مقدار ادرار خروجی بسیار کم است

ادرار تیره، خونی یا بدبو

تب خفیف

ناراحتی یا درد در ناحیه‌ی پایین شکم

دردی که در یک طرف بین قسمت فوقانی شکم و پشت و یا صرفاً در پشت رخ می‌دهد که دلالت بر عفونت یک کلیه دارد و باید فوراً درمان شود.

لرز، تهوع و استفراغ که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت کلیه نیز باشد.

عوارض عفونت ادراری در بارداری

کاهش رشد داخل رحمی جنین

وزن کم هنگام تولد نوزاد

عفونت کلیه

عفونت رحم پس از زایمان

افزایش خطر سقط جنین

پیشگیری از عفونت ادراری در بارداری

در حالی که عفونت ادراری ممکن است با وجود هر اقدام پیشگیرانه‌ای اتفاق بیفتد، انجام توصیه‌هایی می‌تواند به کاهش شانس ابتلای شما به عفونت ادراری در بارداری کمک کند:

نوشیدن مایعات، سعی کنید روزانه مقدار کافی آب بنوشید. افزایش دفعات تخلیه‌ی ادرار به خروج باکتری‌ها از پیشاب‌راه کمک می‌کند.

مرتب به توالت بروید، ممکن است احساس کنید باید هر پنج دقیقه مثانه‌ی خود را تخلیه کنید. این کار را جدی بگیرید و ادرار خود را نگه ندارید. هر زمان احساس نیاز به تخلیه‌ی ادرار داشتید سریعاً خود را به توالت برسانید. مطمئن شوید که ادرار خود را به طور کامل تخلیه کرده‌اید، برای این کار همان‌طور که در توالت نشسته‌اید به جلو خم شوید که باعث فشار به مثانه و تخلیه‌ی کامل آن می‌شود. هر شب قبل از خواب مثانه‌ی خود را تخلیه کنید.

لباس زیر نخی و مناسب بپوشید. این نوع لباس به خشک نگه داشتن ناحیه‌ی تناسلی و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند، زیرا باکتری‌ها در محیط مرطوب رشد می‌کنند.

شستشوی ناحیه‌ی تناسلی از جلو به عقب می‌تواند باکتری‌ها را از محل مجرای خروجی ادرار دور نگه دارد.

قبل و پس از هر بار نزدیکی مثانه‌ی خود را خالی کنید، این روش از انتقال باکتری به مثانه جلوگیری می‌کند.

از مصرف محصولات بهداشتی زنان اجتناب کنید، استفاده از دوش واژینال یا پودرها می‌تواند باعث سوزش شود و ناحیه‌ی تناسلی را آسیب‌پذیر کند.

خوب بخورید، مقاومت بدن خود را با خوردن رژیم سالم بارداری ارتقا دهید و فعالیت کنید. برخی پزشکان توصیه به خوردن ماست دارند که حاوی باکتری فعال یا پره‌بیوتیک است که باعث تعادل در باکتری مفید بدن و افزایش مقاومت می‌شود.

زمانی تصور می‌شد یک ترکیب در آب آلبالو می‌تواند منجر به کاهش عود عفونت ادراری شود، اما اکنون کارشناسان تأثیر بسیار کمی از آن را ذکر می‌کنند.

برخی مطالعات تأثیر مثبت عصاره‌ی شاتوت بر پیشگیری و از بین بردن باکتری‌ها را نشان داده‌اند، اما نباید به تنهایی به عنوان روش درمانی استفاده شود و بهتر است برای درمان بهتر عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز شود.

تشخیص و درمان عفونت ادراری در بارداری

یکی از راه‌های استاندارد تشخیص در تمامی سنین، کشت ادرار است. شما پس از شستشوی ناحیه‌ی تناسلی و دور ریختن مقداری از ادرار خود، ادرار میانه را درون یک ظرف نمونه ریخته و مجدداً ادرار باقیمانده را دور می‌ریزید.

اگر تشخیص عفونت ادراری برای شما وجود داشته باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک ایمن در بارداری به مدت 7 تا 14 روز تجویز می‌کند تا باکتری به طور کامل از بین برود. پس از پایان مصرف آنتی‌بیوتیک نیاز به انجام مجدد کشت ادرار برای اطمینان از درمانِ کامل می‌باشد. دوره‌ی درمان را باید کامل کنید، حتی اگر در میانه‌ی درمان احساس کردید بهتر شده‌اید.

در صورت ابتلا به عفونت کلیه در بارداری نیاز به بستری سریع در بیمارستان می‌باشد تا با تجویز آنتی‌بیوتیک وریدی عفونت کنترل شود و از عوارض آن کاسته شود. در این مواقع تا پایان بارداری در فواصل کوتاه باید آزمایش ادرار انجام دهید تا در صورت عود عفونت درمان سریع‌تر شروع شود.