سردرد مشکل آزار دهنده‌ای، که برای همه افراد و در تمامی سنین به علت‎های گوناگون ممکن است رخ دهد. یکی از بیشترین علل سردرد در خانم‌ها زایمان است. براساس مشاهدات انجام شده، افراد زیادی بعد از روند زایمان تا مدت زمانی دچار سردرد و گاه سرگیجه شده اند، که این سردرد گاه تا 6 هفته پس از زایمان ادامه پیدا می‌کند. این سردردها ممکن است بسیار خفیف یا با شدت فراوان باشد. احتمال وقوع این سردردها در هر دو نوع زایمان یعنی طبیعی و سزارین وجود دارد.

سردرد پس از زایمان

در اثر زایمان و تولد کودک هورمون‎های مادر دچار تغییرات شدیدی می‌شود، همچنین در اثر این تولد بدن دچار فشار، استهلاک و افت قند می‎شود. همه این عوامل دست به دست یکدیگر داده و در بسیاری از مادران سردرد پس از زایمان را به‌وجود می‌آورد.

سردردهای پس از زایمان طبیعی

بیشترین علت سرگیجه و سردردهای پس از زایمان طبیعی فشاری است که به بدن و نواحی سر، گردن و لگن وارد شده است. هم‌چنین به علت درد در زایمان طبیعی میزان قندخون پایین آمده و همین عامل به تنهایی باعث ایجاد سردرد می‎شود.

سردردهای پس از زایمان سزارین

باوجود این مسئله که در حین زایمان سزارین مادر متحمل درد نمی‌شود اما به علت تزریق داروهای بیهوشی یا بی‎حس کننده‌هایی که در نخاع تزریق می‎شوند، فرد دچار سردرد بعد از زایمان می‌شود. سردردهای پس از زایمان سزارین معمولا از یک الی دو روز بعد از زایمان آغاز می‎شود.

علل سردردهای پس از زایمان

سردردهای پس از زایمان به دو دسته تقسیم می‌شوند: سردردهای اولیه که دردهای میگرنی و تنشی جزء این دسته سردردها به حساب می‌آیند و دسته دوم سردردهای ثانویه که به علت وجود یک بیماری در بدن ایجاد می‌شوند. علل سردردهای اولیه ممکن است گزینه‎های زیر باشد:

سابقه خانوادگی و عامل وراثت

برخی افراد به صورت ارثی سابقه ابتلا به سردرد پس از زایمان را دارند، که پس از مدتی به راحتی از بین می‎رود.

مشکلات هورمونی

بارداری و زایمان از عوامل تغییرات فراوان هورمون‎ها می‎باشند. معمولا بعد از زایمان میزان استروژن کاهش پیدا می‎کند، زمانی که سطح استروژن موجود در بدن کاهش پیدا کند فرد دچار سردرد می‎شود.

کمبود آب در بدن

یکی از علل مهم در انواع سردرها کاهش آب بدن و مصرف نکردن آب به اندازه کافی است. به ویژه در دوره پس از زایمان که ممکن است مادر به علت مضطرب بودن و رسیدگی به نوزاد به اندازه کافی به تامین آب بدن خود اهمیت ندهند.

کم‎خوابی

با تولد نوزاد و خستگی و بی‌خوابی‎های طولانی مدت مادر، بدن دچار کمبود‎خواب و خستگی شدید شده و این خستگی ممکن است به‎صورت علائمی چون سردرد بروز پیدا کند.

خستگی

فرایند بارداری و پس از آن زایمان یک پروسه بسیار خسته کننده برای مادران است با به دنیا آمدن نوزاد و آغاز مسئولیت‎های مربوط به او توجه مادر به خود کمتر شده وآسیب‎هایی از جمله سردرد به او وارد می‌شود.

شیردهی

با شروع شیردهی مادر، هورمون‌های مربوط به شیردهی(اکسی توسین) در بدن ترشح می‎شود که خود یکی از علل سردرد در حین شیردهی است، با توجه به سیستم بدن مادر مدت زمان این نوع سردرد متفاوت است.

استرس

بسیاری از افراد پس از زایمان دچار افسردگی و استرس شدید می‎شوند. گاهی این استرس‌ها سبب ایجاد دردهایی در ناحیه سر می‌شود.

فشارخون

بارداری و پس از آن زایمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند که یکی از آ‎ن‎ها بالا رفتن یا پایین آمدن فشار خون است. تغییرات فشار خون یکی از عوامل مهم ایجاد سردرد در افراد است.

علل سردردهای ثانویه

    مننژیت

مصرف بعضی از داروها

بیماری پره‌اکلامپسی( این بیماری به علت افزایش فشار خون ایجاد می‌شود. در حین ابتلا به این بیماری معمولا فرد دچار دفع پروتئین از طریق ادرار می‌شود. پره اکلامپسی اغلب بیماری خطرناکی بوده و عوارضی چون تشنج و گاه به کما رفتن فرد مبتلا را به‌همراه دارد.)

کاهش و ترک مصرف کافئین‌ها

عوارض سردرد بعد از زایمان

سردرد به‎وجود آمده پس از زایمان، امری بسیار طبیعی است و اغلب ضرری ندارد زیرا بیش‌ترین نوع سردرد پس از زایمان از نوع اولیه است که خود به مرور زمان و بدون به‌جا گذاشتن عوارض از بین میرود. اما درموارد نادری فرد دچار سردردهای ثانویه می‌شود در این صورت حتما و در اولین فرصت لازم است به پزشک مراجعه شود زیرا به تاخیر انداختن روند درمان ممکن است عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

درمان سردردهای بعد از زایمان

درمان سردردهای اولیه پس از زایمان چه از نوع زایمان طبیعی و چه زایمان سزارین اصولا کار راحتی بوده و با داروهایی چون استامینوفن، پروفن، آسپرین، ناپروکسن و داروهایی برای کنترل سرگیجه و حالت تهوع تسکین پیدا می‎کند. در سردردهای ثانویه نیز پزشک پس از انجام معاینات لازم و انجام تست‌ها و ازمایش‌ها و همچنین انجام ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن از سر، درمان لازم را آغاز می‎کند.

نوع دیگری از درمان به‌نام درمان خانگی نیز وجود دارد که می‎تواند در سردردهای اولیه از درمان‌های خانگی و غیر دارویی نیز استفاده کرد. این نوع درمان دیگر عوارض داروهای تسکین دهنده را به دنبال خود ندارد.

پیشگیری از سردردهای پس از زایمان

رعایت برخی نکات می‎تواند به عدم ابتلا به سرگیجه و سردرد پس از زایمان کمک کند.

در گام اول با یک مشاور و روانشناس در ارتباط بوده و از تمامی حالات خستگی‎ها و افسردگی‎ها با او صحبت کنید.

از غذاهای مقوی استفاده کنید

تمامی وعده‌های غذایی خود را به صورت کامل مصرف کرده و مراقب افت قندخون خود باشید و در طول روز از خوراکی‎های مفید و دارای مواد مغذی استفاده کنید، زیرا یکی از علل ابتلا به سردرد افت قند در بدن است.

از هرگونه تنش و استرس دوری کنید

تنش، اضطراب و استرس علل بسیاری از بیماری‌ها است. در دوره پس از زایمان سعی کنید آرامش کافی داشته باشید.

ورزش کنید

به آرامی و در زمان‎های کوتاه شروع به فعالیت و ورزش کنید. داشتن فعالیت و برنامه ورزشی متناسب با شرایط، روش بسیار مناسبی برای جلوگیری از ابتلا به سردرد و همینطور استرس و افسردگی بعد از زایمان است.